تیروئید چیست

وقتی تیروئید شما دچار اختلال می شود

به نظر شما آیا مشکلی با غده تیروئید دارید؟ آیا خستگی زیاد باعث شده است احساس ضعف و ناتوانی کنید؟

آیا دچار اختلال فکری، اضافه وزن، لرز و ریزش مو شده اید؟ و یا خلاف این موارد در شما صادق است:

آیا اغلب مضطرب و بی قرار هستید یا زیاد عرق می کنید؟

این ها همگی مربوط به غده تیروئید شماست. عملکرد این تنظیم کننده بزرگ بدن و ذهن، گاهی دچار اختلال می شود، مخصوصا در خانم ها.

درمان صحیح این بیماری نقش مهمی در حال شما و پرهیز از مشکلات جدی در سلامتتان دارد.

غده تیروئید چیست؟

تیروئید (thyroid) غده ای پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. این غده هورمون هایی تولید می کند که سرعت متابولیسم بدن را کنترل می کنند.

متابولیسم سیستمی است که به بدن در استفاده از انرژی کمک می کند.

اختلالات تیروئید می تواند با ایجاد خلل در تولید هورمون های تیروئید، سبب کاهش متابولیسم یا تند شدن آن شود.

وقتی سطح هورمون ها خیلی پایین بیاید یا بسیار بالا برود، شما دامنه وسیعی از علائم آن را تجربه خواهید نمود.

علائم تیروئید

کاهش یا افزایش وزن

تغییر وزن بی دلیل، تنها یکی از شایع ترین نشانه های اختلال تیروئید است.

افزایش وزن می تواند نشان دهنده سطوح پایین هورمون های تیروئیدی باشد، حالتی که کم کاری تیروئید نامیده می شود.

در مقابل، اگر تیروئید مقدار بیش از نیاز بدن هورمون تولید کند، وزن می تواند بصورت قابل ملاحظه ای کاهش یابد.

این حالت را پرکاری تیروئید می نامند. کم کاری تیروئید بسیار شایع تر است.

ورم گلو

ورم یا بزرگ شدن جلوی گردن (گواتر) نشانه ای آشکار از مشکل تیروئیدی است.

گواتر می تواند هم در تیروئید کم کار و هم پرکار اتفاق بیافتد.

گاهی اوقات ورم گردن می تواند در نتیجه سرطان تیروئید یا گره ها یا توده هایی باشد که در داخل تیروئید رشد می کنند.

همچنین این ورم می تواند دلیلی به جز تیروئید داشته باشد.

تغییر ضربان قلب

هورمون های تیروئیدی تقریبا روی هر ارگانی در بدن تاثیر می گذارند و می توانند سرعت ضربان قلب را نیز تحت تاثیر قرار دهند.

ضربان قلب افراد مبتلا به تیروئید کم کار، ممکن است از حالت عادی آهسته تر باشد.

تیروئید پرکار سبب افزایش ضربان قلب می شود. همچنین می تواند سبب افزایش فشار خون، احساس تپش قلب، یا انواع دیگر لرزش قلبی شود.

تغییر در انرژی و خلق و خو

اختلالات تیروئید می تواند تاثیر بسزایی روی سطح انرژی و خلق و خو داشته باشد.

تیروئید کم کار سبب می شود افراد احساس خستگی، تنبلی و افسردگی کنند.

تیروئید پرکار می تواند باعث ایجاد نگرانی، مشکلات خواب، بی قراری و کج خلقی شود.

ریزش مو

ریزش مو نیز یکی دیگر از علائم عدم تعادل هورمون های تیروئیدی می باشد.

هم تیروئید کم کار و هم پرکار می تواند سبب ریزش مو شود.

در بسیاری از موارد، پس از درمان تیروئید، مو مجددا شروع به رشد می کند.

احساس سرما یا گرمای شدید

اختلالات تیروئید می تواند سبب اختلال در قابلیت تنظیم دمای بدن شود.

افراد مبتلا به تیروئید کم کار بیش از حالت معمول احساس سرما می کنند.

مبتلایان به تیروئید پرکار حالت مخالف را تجربه می کنند، بدین صورت که بسیار عرق کرده و از گرما بیزارند.

سایر علائم تیروئید کم کار

تیروئید کم کار می تواند سبب علائم دیگری شود، مانند:

• خشکی پوست و شکستن ناخن ها
• کرختی یا مور مور شدن دست ها
• یبوست
• دوره قاعدگی غیرعادی

سایر علائم تیروئید پرکار

تیروئید پرکار می تواند سبب علائم دیگری شود، مانند:

• ضعف عضله ها و لرزش دست
• مشکلات بینایی
• اسهال
• دوره قاعدگی نامنظم

اختلال تیروئید یا یائسگی؟

از آنجایی که اختلالات تیروئیدی سبب تغییر در چرخه قاعدگی یا خلق و خو می شود، گاهی این علائم با علائم یائسگی اشتباه گرفته می شوند.

اگر پزشک مشکوک به یک مشکل شود، یک آزمایش خون ساده می تواند نشان دهد که این ها نشانه یائسگی است یا اختلال تیروئید، یا ترکیبی از هر دو.

چه کسی باید مورد آزمایش تیروئید قرار بگیرد؟

اگر فکر می کنید که علائم اختلال تیروئید در شما پدیدار شده، با پزشک خود درباره انجام آزمایش مشورت کنید.

افرادی که در آنها علائمی که ذکر می شود، مشاهده شده است، نیاز به انجام آزمایش مکرر دارند.

تیروئید کم کار اغلب زنان بالای ۶۰ سال را درگیر می کند.

تیروئید پرکار نیز در زنان شایع تر است. داشتن سابقه خانوادگی، می تواند شما را در معرض خطر هر دو نوع این بیماری قرار دهد.

بررسی گردن

نگاهی دقیق در آینه می تواند به شما در تشخیص تیروئیدی که بزرگ شده و نیاز به معاینه پزشک دارد، کمک کند.

سر خود را به سمت عقب ببرید، مقداری آب بنوشید و حین بلعیدن با انگشت خود زیر برآمدگی حنجره و بالای ترقوه را بررسی کنید.

به دنبال برجستگی یا ورم باشید، سپس این فرایند را چندین مرتبه تکرار کنید.

در صورت مشاهده ورم یا برآمدگی حتما به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص اختلالات تیروئید

اگر پزشکتان مشکوک به اختلال تیروئید در شما شود، آزمایش خون می تواند به این سوال پاسخ دهد.

این آزمایش، سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) را اندازه گیری می کند.

این هورمون، نوعی هورمون محرک است که کارکرد غده تیروئید را تنظیم می کند.

اگر TSH بالا باشد، بدان معناست که عملکرد تیروئید شما بسیار آهسته است (تیروئید کم کار) و اگر مقدار آن پایین باشد، به معنای فعالیت بالای تیروئید می باشد (تیروئید پرکار).

پزشک همچنین می تواند سطوح هورمون های دیگر تیروئید را نیز در خون بررسی کند.

در برخی موارد، برای ارزیابی کارکرد غیر عادی تیروئید از بررسی تصویر یا بافت برداری استفاده می شود.

بیماری هاشیموتو (تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن)

بیماری هاشیموتو، شایع ترین علت تیروئید کم کار است.

این بیماری اختلالی خود ایمنی است، بدین صورت که بدن به غده تیروئید حمله می کند، در نتیجه سبب آسیب به تیروئید و جلوگیری از تولید کافی هورمون می شود. بیماری هاشیموتو می تواند ارثی باشد.

سایر علت تیروئید کم کار

در برخی موارد، تیروئید کم کار به خاطر مشکل غده هیپوفیز ایجاد می شود که در قسمت پایین مغز قرار دارد. این غده هورمون محرک تیروئید (TSH) را تولید می کند، هورمونی که به تیروئید وظیفه اش را گوشزد می کند.

اگر غده هیپوفیز به اندازه کافی TSH تولید نکند، سطوح هورمون های تیروئید پایین می آید.

علل دیگر تیروئید کم کار شامل التهابات موقت تیروئید یا داروهایی است که روی عملکرد تیروئید تاثیر می گذارند.

بیماری گریوز (Graves)

بیماری گریوز شایع ترین علت تیروئید پرکار است.

این بیماری اختلالی خود ایمنی است که به غده تیروئید حمله نموده و سبب آزاد شدن مقادیر بالای هورمون های تیروئیدی می شود.

یکی از علائم شایع این بیماری، ورم مشخص و آزار دهنده در پشت چشمان است.

علت تیروئید پرکار

تیروئید پرکار می تواند در نتیجه توده های تیروئیدی باشد.

این توده ها برآمدگی هایی هستند که در داخل تیروئید رشد می کنند و گاهی اوقات شروع به تولید هورمون های تیروئیدی می کنند. توده های بزرگ ممکن است سبب ایجاد یک گواتر قابل توجه شوند.

توده های کوچک تر را می توان از طریق سونوگرافی تشخیص داد.

آزمایش و اسکن تیروئید می تواند به ما بگوید که آیا توده در حال تولید مقدار زیادی از هورمون های تیروئیدی می باشد یا خیر.

عوارض ناشی از اختلال تیروئید

کم کاری تیروئید در صورت عدم درمان می تواند سبب افزایش کلسترول شده و شما را در معرض حمله قلبی و سکته مغزی قرار دهد.

در موارد شدیدتر، سطوح بسیار کم هورمون های تیروئیدی سبب کاهش هوشیاری و افت دمای بدن می شود که بسیار خطرناک است.

تیروئید کم کار در صورت درمان نشدن، می تواند سبب بروز مشکلات جدی قلبی و شکستگی استخوان ها (پوکی استخوان) گردد.

درمان تیروئید کم کار

اگر شما مبتلا به کم کاری تیروئید هستید، پزشک می تواند هورمون های تیروئیدی را در قالب قرص برایتان تجویز کند.

این امر اغلب سبب بهبودی قابل توجهی در چند هفته می شود.

درمان در طولانی مدت منجر به افزایش انرژی، کاهش سطوح کلسترول و کاهش وزن می شود.

بیشتر افراد مبتلا به تیروئید کم کار، تا پایان عمر می بایست از هورمون های تیروئیدی استفاده کنند.

درمان تیروئید پر کار

رایج ترین درمان در بزرگسالان استفاده از ید رادیواکتیو است، که سبب نابودی غده تیروئید طی ۶-۱۸ هفته می شود.

وقتی این غده کاملا از بین برود یا از طریق جراحی برداشته شود، بیشتر بیماران می بایست هورمون های تیروئیدی را به صورت قرص دریافت نمایند.

درمان رایج دیگر برای تیروئید پرکار، استفاده از دارو های ضد تیروئید است، که هدف آن کاهش مقدار هورمون های تولید شده توسط غده تیروئید است.

علائم تیروئید پر کار در نهایت از بین می روند، اما بیشتر افراد می بایست به مدت طولانی به استفاده از دارو ادامه دهند.

ممکن است داروهای دیگری برای کاهش علائمی مانند تپش قلب و رعشه استفاده شوند.

جراحی در اختلالات تیروئید

برداشتن غده تیروئید می تواند سبب درمان تیروئید پرکار شود، اما این روند در صورتی توصیه می شود که داروهای ضد تیروئید کاربردی نداشته و یا اندازه گواتر بزرگ شده باشد.

همچنین جراحی برای بیماران با توده های تیروئیدی توصیه می شود.

پس از جراحی تیروئید، بیشتر بیماران برای جلوگیری از ابتلا به کم کاری تیروئید می بایست روزانه از هورمون های تیروئیدی استفاده کنند.

سرطان تیروئید

سرطان تیروئید بیماری نادری است و مرگ و میر کمی به واسطه این بیماری اتفاق می افتد.

نشانه اصلی این بیماری، توده یا ورم در گردن است.

تنها ۵% از گره های تیروئیدی تبدیل به گره های سرطانی می شوند.

سرطان تیروئید پس از تشخیص، اغلب با جراحی درمان می شود که پس از آن باید شیمی درمانی و در برخی موارد پرتو درمانی خارجی، درمان ادامه می یابد.

منبع: وبسایت وب ام دی